• • • جلب سرمایه‌گذاری خارجی. این هدف که در رأس اهداف مورد نظر در تجارت متقابل در راستای تامین منافع ملی و کمک به پیشرفت اقتصادی و تأمین رفاه عمومی مردم است.

  

• جبران کمبود اعتبارات مالی

• دستیابی به تکنولوژی نوین

• افزایش صادرات

• افزایش تولید محصولات مربوطه

• تثبیت بازار

هر چند در همه این اهداف، تأمین منافع ملی مدنظر است، اما در شق اول این ویژگی چشم‌گیرتر به نظر می‌رسد. (عزیزاللهی، ۱۳۸۹: ۱۶۹)

قرادادهای خدماتی به عنوان نسل سوم از قراردادهای بین‌الملل نفت و گاز در تجارت بین‌الملل پا به عرصه وجود گذاشته، این قراردادها به قراردادهای خرید خدمت نیز مشهور شده‌اند. در این نوع از قراردادها دولت میزبان (کارفرما) متعهد می‌گردد در ازاء انجام عملیات اکتشاف و توسعه‌ی میادین نفتی در محدوده‌ی مکانی و زمانی مشخص و تأمین مالی آن‌ ها توسط شرکت عملیاتی، علاوه بر بازپرداخت هزینه‌های اکتشاف‌، توسعه و بهره‌برداری، حق‌الزحمه‌ای را نیز به پیمانکار پرداخت نماید. قراردادهای خدماتی سه نوع می‌باشند:
قراردادهای خدماتی خالص، قراردادهای خدماتی خطرپذیر و قراردادهای خدماتی بای بک.
قراردادهای خدماتی خالص یا بدون‌خطر؛ آن نوع قراردادهایی هستند که در آن دولت میزبان در قالب انعقاد قرارداد “کلید در دست” شرکت خارجی را به انجام عملیات اکتشافی توسعه و استخراج منابع نفتی و گازی دعوت می‌کند. در این نوع قراردادها، دولت میزبان با تأمین منابع مالی برای پرداخت خدمات مربوطه شرکت خارجی را با ارائه خدمات مشخص درخصوص اکتشاف، قراردادهای طراحی، مهندسی ساخت و راه‌اندازی است که یکی از کامل‌ترین نمونه‌های قراردادی در صنعت نفت و گاز محسوب می‌شود. (بهرامی، ۱۳۷۸: ۲۳)
در قراردادهای خدماتی خطرپذیر نیز شرکت خارجی موظف است به هزینه و ریسک خود نسبت به انجام عملیات اکتشافی اقدام کند و چنانچه این عملیات منجر به کشف میدان نفتی در حد تجاری و در طول مدت قرارداد گردد، نسبه به ارائه پیشنهاد منطقی خود درخصوص توسعه و استخراج نفت و گاز به دولت میزبان اقدام نماید. چنانچه این پیشنهاد مورد قبول واقع گردید، قرارداد توسعه و استخراج با شرکت خارجی منعقد می‌شود و هزینه‌ی عملیات اکتشافی و توسعه و سود متعارف فعالیت‌های خود را از محل فروش نفت و گاز تحصیل می کند. (همان)
اما قرارداد بای‌بک در تجارت بین‌الملل به عنوان یکی از مهمترین اشکال و شیوه‌های “تجارت متقابل” محسوب می‌شود که نقش آن در انتقال سرمایه و تکنولوژی پیشرفته از کشورهای صنعتی به کشورهای در حال توسعه یا کمتر توسعه یافته بیش از سایر روش‌هاست. (عزیزالهی، ۱۳۸۹: ۱۷۱)

گفتار دوم: تعریف بای بک
قرارداد بای بک^[۱] توسط کمیسیون اقتصادی اروپا چنین تعریف شده است: در این شکل از معامله، موضوع معامله‌ی اولیه، ماشین‌آلات، تجهیزات، حقّ اختراع، دانش فنی یا کمک‌های فنی است که برای برپایی تسهیلات تولیدی برای خریدار به کار می‌رود. طرف‌های معامله توافق می‌کنند که فروشنده متعاقبا، محصولاتی را که به وسیله‌ی این تسهیلات تولید شده است، از خریدار خریداری نماید. (International Monetary fund)
از سوی دیگر، طبق اصل چهارم قانون اساسی ایران، کلیه‌ی قوانین و مقررات باید بر اساس موازین اسلامی باشد. در ذیل این اصل آمده است: «این اصل بر اطلاق یا عموم همه‌ی اصول قانون اساسی و قوانین و مقررات دیگر حاکم است». با توجه به حکومت این اصل بر اطلاق یا عموم همه‌ی قوانین و مقررات، و از آنجا که در آیین‌نامه‌ی معاملات متقابل موضوع بند «ی» تبصره ۲۹ قانون برنامه‌ی اول توسعه‌ی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی، مصوب سال ۱۳۶۸، بای بک گنجانده شده است و مسائلی مانند غرر و کالی‌به‌کالی (دِین به دِین) شبهه‌ی بطلان شرعی چنین قراردادهایی را به ذهن نزدیک می‌کند؛ رفع این شبهات مستلزم تحقیقی جامع است. (صابر، ۱۳۸۶: ۲۷۹)

در خصوص شبهه‌ی کالی به کالی، با تفکری عمیق در این تحقیق، به این نتیجه رسیده‌ایم که بیع کالی به کالی تنها بر موردی اطلاق می‌گردد که فرد کالایی را نسیه خریداری، و سپس در موقع سررسید، به دلیل عجز مالی، همان دِین را در مقابل دین دیگری با مبلغ و مهلت بیشتری معامله می‌کند. چنین موردی بیع دین به دین و باطل است. در حالی که چنین مشکلی در قرارداد بای‌بک، در صورتی که ماهیتاً بیع باشد، وجود ندارد و از این جهت، مشروع و صحیح است و اگر بای‌بک ماهیتاً بیع نباشد، چنین شبهه‌ای از اساس منتفی است. (عنایت، ۱۳۶۵: ۱۰۲)
در خصوص ماهیت فقهی و حقوقی قرارداد بای‌بک می‌توان گفت در صورتی که اصرار بر توجیه قرارداد بای‌بک با یکی از عقود معین داشته باشیم، این قرارداد با عقد جعاله قابل توجیه است و می‌توان آن را یک جعاله‌ی بین‌المللی دانست؛ در غیر این صورت، در حقوق داخلی، این قرارداد با ماده‌ی ۱۰ قانون مدنی و در بعد بین‌المللی، با نظریه‌ی قراردادهای تجارت بین‌الملل که مبتنی بر پردازش قواعد عمومی و اختصاصی جدیدی برای قراردادهای بین‌المللی یا مبنا قراردادن حقوق سنتی است، قابل توجیه است. بر اساس این نظریه، ظرف حقوق داخلی، ولو به انضمام راه حلّ تعارض قوانین برای قراردادهای بین‌المللی، کوچک و ناکارآمد است، ولی می‌توان از آن به عنوان زیربنای تدوین قوانین عمومی و اختصاصی قراردادهای بین‌المللی استفاده نمود. در قراردادهای بین‌المللی، هر چند ویژگی‌هایی مانند تزاید و رو به فزونی بودن و تجربی بودن متدها و منابع خاص حقوق بین‌المللی، به ظاهر پردازش و تدوین چنین قواعدی را مشکل می‌سازد، ولی در عوض، خصوصیت‌هایی مانند وحدت شکلی و انعطاف‌پذیری و پویایی عملی قراردادهای بین‌المللی، زمینه‌ی تدوین چنین قواعدی را به طور کامل فراهم آورده است و علی‌رغم احساس تشتّت و بی‌نظمی در این قراردادها، دلایلی مانند ناکارآمدی حقوق داخلی در رفع معضلات قراردادهای بین‌المللی، عدم امکان شناخت کافی نسبت به همه‌ی حقوق‌های داخلی و… عزم بین‌المللی را در تدوین قواعد عمومی و اختصاصی قراردادهای بین‌المللی جزم نموده که از آن تحت عنوان نظریه‌ی مستقل قراردادهای تجارت بین‌الملل یاد می‌کنیم.(صابر، ۱۳۸۶: ۲۸۳)
گفتار سوم: زمینه حقوقی و مستندات قانونی قرارداد بای‌بک
الزامات قانونی اتخاذ قراردادهای بای‌بک در صنعت نفت و گاز ایران خود به چهار قسمت تقسیم می‌شوند:

1. قانون اساسی

طبق اصل ۴۴ قانون اساسی کلیه صنایع بزرگ و مادر، معادن و … تحت تملک بخش دولتی درآمد که از طرف عموم آن را مالکیت و اداره می‌کند. اصل ۴۵ – انفال و ثروت‌های عمومی از قبیل زمین‌های موات یا رها شده، معادن و … در اختیار حکومت اسلامی است تا بر طبق مصالح عامه نسبت به آن‌ ها عمل نماید. هم‌چنین به موجب اصل ۸۱ دادن امتیاز تشکیل شرکت‌ها و موسسات در امور تجاری و صنعتی و کشاورزی و معادن و خدمات به خارجیان ممنوع است و آخرین اصل در این زمینه، اصل ۱۵۳ می‌باشد: (هرگونه قراردادی که موجب سلطه‌ی بیگانه بر منابع طبیعی و اقتصادی، فرهنگ، ارتش و دیگر شئون کشور گردد ممنوع است). به این ترتیب شرکت‌های نفتی خارجی از مشارکت و یا سرمایه‌گذاری مستقیم به شکل تاسیس شرکت فرعی منع شدند.

1. قوانین نفت مصوب سال‌های ۱۳۵۳- ۱۳۶۶ – ۱۳۹۰

طبق قانون نفت مصوب ۵۳، هرگونه مشارکت که متضمن مالکیت خارجیان بر منافع و نیز مالکیت نفت استحصالی بر سر چاه باشد، ممنوع است و شیوه خرید خدمت را برای اکتشاف توسعه و تولید منابع نفتی مجاز اعلام داشت. در قانون نفت مصوب سال ۶۶ نیز سرمایه‌گذاری خارجی که متضمن حضور سرمایه گذار به همراه مالکیت بر منابع، تاسیسات و تجهیزات باشد ممنوع است. در آخرین تحول قانونگذاری، یعنی قانون اصلاح قانون نفت مصوب ۱/۴/۱۳۹۰ در مواد گوناگون، صریحاً یا ضمناً بر بای‌بک اشاره داشته است. ماده ۲ قانون اخیرالذکر اشاره دارد که (کلیه منابع نفتی جزء انفال و ثروت‌های عمومی است. اعمال حق حاکمیت و مالکیت عمومی بر منابع مذکور به نمایندگی از طرف حکومت اسلامی بر عهده وزارت نفت است). همچنین ماده ۱۴ قانون مذکور اشعار می‌دارد که ( کلیه درآمدهای نفت خام، گاز طبیعی و میعانات گازی در چهارچوب قانون برنامه پس از کسر پرداخت‌های “بای بک” به طور مستقیم به خزانه‌داری کل کشور نزد بانک مرکزی واریز می‌شود).

1. الزامات برنامه‌های توسعه اقتصادی

در قوانین توسعه جمهوری اسلامی ایران به انعقاد قراردادهای بای‌بک در صنعت نفت اشاره گردیده است. در قانون پنجم پنج‌ساله توسعه مصوب ۱۵/۱۰/۱۳۸۹ نیز با نگاهی ویژه به نفت و گاز و تمهید بخشی جداگانه برای این صنعت، به بای‌بک اشاره شده است. برای مثال بند ۳ ماده ۱۲۵ این قانون به بای بک به عنوان یکی از روش‌های اکتشاف، توسعه و تولید اشاره دارد.
در ماده (۱۴) برنامه چهارم توسعه در قسمت (ه) برای اولین بار از استفاده از قرارداد بای‌بک برای پروژه‌های اکتشافی در کنار پروژه‌های توسعه‌ای نام برده شده است. این بند گامی دیگر در سیر تکاملی قرارداد بای‌بک محسوب می‌گردد.

1. الزامات بودجه‌ای

مجلس ایران هر سال ضمن تصویب بودجه، میزان و محل انعقاد قراردادهای بای بک را دقیقاً مشخص می‌کند. به طور مثال در ماده ۳ قانون بودجه ۱۳۹۱ و بندهای ۱۳ گانه این ماده به تفصیل و با ذکر جزئیات بر شیوه‌ی سرمایه‌گذاری‌های نفتی و نحوه‌ی بازپرداخت بدهی‌های ناشی از این قراردادها اشاره شده است.
با توجه به جمیع مطالب فوق‌الذکر، شرکت ملی نفت ایران به نمایندگی از ملت ایران طی یک پروسه طولانی اقدام به طراحی قراردادهای بای بک نمود. اولین بار در سال ۱۳۷۳ در قانون بودجه از اصطلاح “بای‌بک” استفاده شد. در تبصره (۲۹) قسمت (۱) بند (ب) آمده:
” به منظور ظرفیت‌سازی مورد نیاز کشور در زمینه‌های تولید نفت خام، گاز طبیعی و فرآورده‌های نفتی جهت اجرای طرح‌های توسعه میدان گازی پارس جنوبی، توسعه میدان گازی پارس شمالی و احداث پالایشگاه مایعات گازی عسلویه (نهم) و بازسازی پالایشگاه آبادان از محل فروش نفت کوره همان پالایشگاه، شرکت ملی نفت ایران اختیار خواهد داشت راساً حداکثر تا مبلغ سه میلیارد و پانصد دلار پس از تایید هیات وزیران قراردادهای لازم را به صورت بای‌بک با شرکت‌های ذیصلاح خارجی منعقد نماید به نحوی که بازپرداخت اقساط سالیانه مساوی مربوط به سرمایه‌گذاری و هزینه‌های مرتبط هر یک بعد از شروع بهره‌برداری برای طرح عسلویه حداقل پنج ساله و برای طرح‌های میدان گازی پارس شمالی، جنوبی حداقل ده ساله و از محل فروش تولیدات این طرح‌ها به قیمت روز صورت پذیرد و هیچ گونه تعهدی برای دولت و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و دیگر بانک‌های کشور ایجاد نکند.
قراردادهای مذکور بایستی به نحوی منعقد گردد که شرکت‌های خارجی به انتقال دانش فنی و تکنولوژی و آموزش نیروی انسانی و استفاده حداکثر از توان موجود کشور در زمینه‌های طراحی و مهندسی، ساخت و نصب تجهیزات و ماشین آلات ملزم گردند.” (سامانه الکترونیکی مجلس شورای اسلامی)
در قانون تشویق و حمایت از سرمایه گذاری‌‌های خارجی در سال ۱۳۸۱ علاوه بر قراردادهای بای‌بک مجوز استفاده از قراردادهای “مشارکت مدنی” و “ساخت، بهره‌برداری و واگذاری” در بخش بالادستی صنعت نفت و گاز داده شده که این مجوز خود می‌تواند راه‌گشا در تکامل قراردادهای بای بک باشد. (اخلاقی، ۱۳۷۹: ۱۵)
گفتار چهارم: موضوع بای بک
بای بک قراردادی است که حسب مفاد آن پیمانکار در درآمدهای حاصل از تولیدات میدان به میزان تعیین شده در قرارداد، تا زمان تسویه کامل هزینه‌ها و اجرت انجام کار، با کارفرما سهیم می‌شود. بدین ترتیب که پیمانکار می‌پذیرد کلیه هزینه‌های تعهد و پرداخت شده در راستای اجرای عملیات نفتی را طی یک مدت زمان توافق شده در شکل اقساط مساوی از محل عایدات و درصد معینی از درآمدهای حاصل از تولیدات میدان بازیافت کند و در مقابل کلیه خطرات یا ریسک‌های متحمل شده حق‌الزحمه و سود سرمایه‌گذاری را حسب توافقات منظور شده در قرارداد، (طی دوره مذکور در اقساط مساوی) دریافت نماید.(صفایی، ۱۳۷۴: ۸۶)
گفتار پنجم: مصادیق قرارداد بای بک
مهم‌ترین مصادیق قرارداد بای‌بک به شرح زیر است:

1. 1. قرارداد ۱۰ میلیون دلاری شوروی و کنسرسیوم آمریکایی، ژاپنی، اروپایی با موضوع دریافت تجهیزات خط لوله، نصب و راه اندازی آن و دادن ۳۰ میلیارد مترمکعب گاز به کنسرسیوم.

1. قرارداد سال ۱۹۶۹ میان اتریش و آلمان از یک سو و شوروی با موضوع دادن گاز در برابر لوله‌های انتقال (صحفی، ۱۳۸۰: ۵۶)

گفتار ششم: انواع بای‌بک در کیفیت قرارداد

1. 1. مشخصه اصلی این نوع تعیین مبلغ قرارداد بصورت ثابت بوده و برای کارهای اکتشافی و یا توسعه میادین به کار رفته است.

1. 1. در این نوع، اکتشاف و توسعه میادین به صورت توأمان و یکجا به قرارداد می‌رود. پیمانکار اکتشافی حق دارد در صورت اکتشاف میدان هیدروکربوری مستقیماً و بدون قرارداد جدید با سقف مشخص و ثابت، عملیات توسعه را بعهده گیرد.

1. قراردادهای توأم اکتشاف و توسعه میادین بسته می‌شود. ویژگی مشخص این نوع آن است که سقف مبلغ قرارداد از طریق برگزاری مناقصات در زمانی معین پس از تنفیذ قرارداد مشخص خواهد شد. این نوع از قرارداد را اصطلاحاً Open Capex یا Open Tender می‌خوانند. بعد از مرحله مهندسی پایه(FEED) و برگزاری مناقصه سقف هزینه‌های سرمایه‌ای بسته می‌شود. (کشاورز، ۱۳۷۳: ۱۵۲)

ویژگی‌های این نوع قرارداد:

• • پیش بینی تولید زودهنگام در MDP (دارخوین)

• • Subcontracting پس از Effective Date و با تایید NIOC

• • الزام به مسولیت اشتراکی و انفرادی پیمانکاران

• • توجه هزینه‌های تاسیس شرکت در خارج از کشور به پیمانکار

• • تبعیت از شیوه تولید صیانتی (Well Behaviour)

• • تبعیت از بکارگیری حداکثر امکانات و توان داخلی (Iranian Content)

• • انتقال دانش فنی بکار رفته «Proven و حقوق مالکانه Proprietary Rights»

• • اجازه دسترسی NIOC به کلیه حساب‌های پروژه و بازپرداخت حساب‌های قابل تایید از سوی حسابرسان NIOC و الزام پیمانکار بر انتخاب پیمانکاران NIOC Long List

• Handover فاز اول و تعهد پیمانکار بر انجام DTAP جهت اجرای عملیات توسعه فاز بعد. (همان، ۱۴۳)

1. 1. قراردادهای اکتشاف و توسعه میدان توأمان بسته می‌شود. به ازای تولید هر بشکه نفت به پیمانکار پاداش تولید داده می‌شود. حق ترجیحی فروش نفت به پیمانکاران توسعه‌دهنده اعطا می‌شود. مشکل تولید صیانتی قراردادهای بای بک تا حدودی در این نوع برطرف می‌شود. تنها در این نوع پیمانکار رسماً وارد فاز تولید می‌شود. و این به مفهوم جذابیت و صیانت است.(همان)

۱-چگونه مکتب سمبولیسم در شعر فروغ فرخزاد تاثیر گذاشته است؟
۲- سمبولیسم در شعر فروغ فرخزاد فردی است یا تحت تاثیر سبک دوره؟
۳- چه سمبولهایی در شعر فروغ فرخزاد یافت می شود؟
۱-۲-۵ فرضیه های تحقیق
۱- در به تصویرکشیدن سمبل باید به دیگر جنبه های شعری فروغ توجه داشت.
۲- به کمک سمبل ونمادها می توان به تاثرات فکری وروحی فروغ دست پیدا کرد.
۳- سمبل یا نمادگرایی مکتبی است که شاعران کلاسیک برای بهتر جلوه دادن بیان شعری خود از آن استفاده می کنند
۱-۲-۶پیشینه تحقیق
سمبولیسم یکی از مهم ترین جنبه های نوآوری در شعر معاصر فارسی، خصوصا شعر نو به شمار آمده و بنیانی ترین تفاوت های شعر امروز و شعر کلاسیک را رقم زده است. ازاین روی، ابعاد اشکال وشیوه های آن، همواره مورد نقد و تحلیل و بررسی بوده وهست.

با توجه به اینکه تاکنون پژوهش های زیادی راجع به آثار فروغ صورت گرفته است اما تا کنون هیچ مقاله یا اثری مکتوب در زمینه “سمبولیسم و فروغ ” ثبت نشده است. اما مقاله هایی با عنوان فروغ در زمینه های گونان به تحریر آمده است.
۱- نماد پردازی در شعر فروغ فرخزاد با تکیه بر نمادینگی آب – نویسندگان: رضا صادقی شهپر، سید حسین جعفری- نشریه: عرفانیات در ادبیات فارسی، زمستان ۱۳۹۱، سال چهارم، شماره ۱۳
۲- پژوهشی در نقش موسیقیایی «تکرار» و دیگر کارکردهای آن در شعر فروغ فرخزاد- نویسندگان: محمد عنایتی قادیکلایی- مسعود روحانی، نشریه: کاوش نامه زبان وادبیات فارسی، پاییز وزمستان ۱۳۹۱، شماره ۲۵ (علمی –پژوهشی)
۳-عناصر سبک سازی در موسیقی شعر فروغ فرخزاد- نویسندگان: حسین حسن پور آلاشتی –پروانه دلاور، نشریه: ادبیات فارسی (دانشگاه آزاد اسلامی مشهد) تابستان ۱۳۸۷- شماره ۱۸
۴- مقایسه شعر سیاه فروغ فرخزاد ونصرت رحمانی- نویسندگان: علی صفایی-علی احمدی، نشریه: پژوهشهای ادبی، بهار ۱۳۸۹، شماره ۲۷(علمی –پژوهشی)
۵-آشنایی زدایی و هنجار گریزی نحوی در اشعار فروغ فرخزاد-نویسندگان: فاطمه مدرسی، فرح غنی دل. نشریه: دانشکده علوم انسانی دانشکاه سمنان، پاییز ۱۳۸۵، شماره ۱۵ (علمی –ترویجی ۹)
۶-بررسی قالب های شعرفروغ فرخزاد-نویسنده: سید کاظم موسوی –نشریه: علوم اجتماعی وانسانی دانشگاه شیراز-بهار ۱۳۸۴ شماره ۴۲(علمی-پژوهشی)

۷-کارکرد شاعرانه گزاره ها در شعرفروغ فرخزاد-نویسنده: پروین سلاجقه، نشریه: نقد ادبی –بهار ۱۳۸۷ شماره ۱
۸-فروغ فرخزاد، شاعرعاطفه و شکست-نویسنده: عباس باقی نژاد-نشریه: ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی بهار ۱۳۸۵ شماره ۲
۹-جریان سمبولیسم اجتماعی درشعر معاصر ایران –نویسندگان: سیروس شمیسا، علی حسین پور-نشریه: مدرس علوم انسانی، پاییز۱۳۸۰ شماره ۲۰(علمی –پژوهشی)
۱۰-شناخت مکتب های ادبی-نمادگرایی (سمبولیسم)-میمنت میر صادقی-نشریه: چیستا اردیبهشت ۱۳۶۹ شماره ۶۸
۱۱-نماد و جایگاه آن در بلاغت فارسی-حسن آقاحسینی، اشرف خسروی –نشریه شعر پژوهی تابستان ۱۳۸۹ شماره ۴ (علمی –پژوهی)
۱-۲-۷ تعریف واژگان کلیدی
۱-۲-۷-۱ نماد یا سمبول
۱-۲-۷-۲ مکتب سمبولیسم
۱-۲-۷-۳ آلن پو
۱-۲-۷-۴ شارل بودلر
۱-۲-۷-۵ فروغ فرخزاد
۱-۲-۸ روش تحقیق
روش تحقیق، از نوع توصیفی- تحلیلی می باشد. روش گرد آوری اطلاعات کتابخانه ای است.
ابزار گرد آوری اطلاعات: کتاب، مجله، مقاله، فیش، جدول، بانک اطلاعاتی و شبکه های کامپیوتری
۱-۲-۹ قلمروی تحقیق
این تحقیق که به بررسی “سمبولیسم در آثار فروغ فرخزاد “می پردازد در پنج فصل تدوین شده است.
در فصل اول مقدمه و کلیات مورد بررسی قرار گرفته است.
فصل دوم، مبانی نظری تحقیق توضیح داده شده است.
در فصل سوم به معرفی فروغ فرخزاد می پردازیم.
فصل چهارم به نمادها و سمبل هایی که در اشعار فروغ دیده شده،اشاره شده است.
فصل پنجم از مطالب به دست آمده، نتایجی را به دست آوردیم.
فصل دوم: مبانی نظری تحقیق
فصل دوم:
مبانی نظری تحقیق
(سمبولیسم یا نمادگرایی)
۲-۱ سمبولیسم یا نماد گراییsymbolism
بشر از ابتدای شکل گیری تمدن ها و آغاز شاعری تمایل داشت حرفهایش را در قالب نمادها ونشانه ها به زبان آورد واشیای دور و برش را تجسم مفاهیمی عمیق تر از آنچه به چشم نشان دهد. “سمبولیسم” یا نمادگرایی یکی از مکاتیب ادبی وهنری است. این مکتب در پایان سده نوزدهم به وجود آمد. شارل بودلر پیشگام این راه شد. در میان کسانی که از بودلر الهام گرفته اند وبا اثرهای خود زمینه را برای پیدایش نمادگرایی آماده ساختند پل ورلن، آرتوررمبو واستفان مالارمه از همه مشهورتر هستند. نماد در قلمرو ادبیات و شعر از پیشینه ای طولانی و پرفراز و نشیب برخوردار است. نماد عبارت است از هر علامت، اشاره، ترکیب و عبارتی که بر معنی و مفهوم و رای آنچه ظاهر آن می نماید، دلالت کند، در عین حال «نمادگرایی» یا «سمبولیسم»، فقط نشاندن یک مفهوم به جای مفهوم دیگر نیست، بلکه استفاده از تصاویر عینی و ملموس برای بیان عواطف و افکار انتزاعی نیز هست. یک کلمه یا یک شکل وقتی نمادین تلقی می شود که به چیزی بیش از معانی آشکار و مستقیم خود دلالت کند.
کادن می گوید: سمبل درآثار سمبولیستی یک تصویر محسوس وعینی است که یک ایده ذهنی یا احساسی را بیان می کند. هنری راینه از پیروان مالارمه در باب سمبل می گوید: ایجاد رابطه است بین امری ذهنی و عینی و در این رابطه فقط یکی از طرفین ذکر می شود و لذا غیر صریح است. ولینسکی در سال ۱۹۰۰ می گفت: “سمبولیسم عبارت است از ادغام دوجهان محسوس و الهی در تجسمی هنری “
سمبولیسم به عنوان یکی از مکاتب ادبی مطرح درجهان هم تابعه این قائده کلی بوده است. و عوامل مختلف اجتماعی و فرهنگی و سیاسی در خلق آن تاثیرگذار بوده اند. مکتب سمبولیسم درواقع واکنشی بود در برابر انقلاب علمی و پیشرفت تکنولوژی که در پایان قرن نوزدهم و آغاز قرن بیستم بر جهان حاکم بود.
این نگرش علمی، دستاوردهای  با ارزش زیادی در زمینه‌ی اختراع واکتشاف به دنبال داشت که انسان را در چیره شدن بر جهان مادی محسوس یاری نمود اما هرگز در برابر خواسته های آدمی درباره‌ی معارف بشری و کشف امور غیبی بویژه آنچه که به نهفته های نفس بشری وکشف اسرار باطنی بود پاسخی نداد. نهایتا اندیشمندانی همچون فروید اعتراف نمودند به اینکه در پس این جهان محسوس مادی اسرار و حقایق غیبی وجود دارد که حس و تجربه‌ی بشر قادر به کشف آن نیست.
در مقابل این ناتوانی علوم تجربی در پاسخ گویی به خواسته های بشر در مورد کشف اسرار هستی، مکتب سمبولیسم همانند بازتابی در برابر این شکست علوم تجربی پدیدار گشت و پا را از عالم ماده فراتر نهاد وبه دنیای وسیع وگسترده که همان عالم روح وغیب بود وارد شد.

۲-۲ مفهوم سمبولیسم: Symbolism “
سمبولیسم اشاره ای است به حرکت شعری که تقریبا در سال های ۱۸۸۰ -۱۹۰۰ در فرانسه ظاهر شد و انقلابی بود در برابر اثباتی گری که همه چیز را تحت تسلط علم در می آورد و فریادی بود در برابر ناتورالیسم خشک و رومانتیک نرم و ملایم. در حقیقت به علت اختلاف آراء زیاد شاعران ارائه‌ تعریف دقیق برای حرکت سمبولیسم دشوار است، برخی آن را تشاوم و برخی حماسه و برخی غموض و برخی دیگرآنرا وضوح استعمال مینمایند وحتی برخی دیگر آن را شعر نو و عده ای شعر موزون میخوانند.
این واژه از کلمه‌ی سمبل به معنی اشاره به یک چیز بدون ذکر تفاصیل آن می باشد. مثلا صلیب سمبل مسیحیت و هلال سمبل اسلام و صلیب خمیده سمبل نازی هاست.
سمبولیسم عبارت است از بیان غیر مستقیم احساسات پوشیده که نویسنده به طور مستقیم قادربه بیان آن نیست. پس سمبل همان رابطه ای است که نفس انسان را به اشیاء خارجی متصل می نماید و محلی است برای نمایش احساساتی که آشکار نمودن آن مشکل می باشد. در این سبک برای هریک از موجودات و افکار و احساسات، حتی تصورات و تخیلات بشری نماینده یا سمبولی برمی گزیند چنان که در ادب فارسی، ماه، مظهر روی زیبا، گل مظهر روی تروتازه، نرگس نماینده‌ی چشم، لعل و عناب، نماینده‌ی لب، سنبل و بنفشه، مظهر زلف، همچنین در غیر محسوسات– در اصطلاح شاعر متصوف– پروانه یا بلبل وسمندر، مظهرعشق است.
پیروان سمبولیسم، بیشتر متوجه ماوراء الطبیعه و خواب و خیال و اندیشه های دور و درازند و معتقدند که هیچ چیز در طبیعت بدان صورت که ما می پنداریم نیست، بلکه هر چه هست اثر و آفریده‌ی روح و اندیشه‌ی ماست. اگر در پیرامون خود شادی یا غمی حس می کنیم، آن درطبیعت وجود ندارد، بلکه شادی و غم روح ماست که به موجودات و اشیاء خارج نسبت می دهیم. سمبولیستها بدبینی و نومیدی را به صورت وهم و رویا، همراه با احساس و خیالی ژرف، با زبانی از کنایه و اشاره بیان می دارند و در حقیقت، آن بر اصالت احساس استوار است و بر هیچ اصل دیگری گردن ننهادند . آنها هم چنین از دنیای اشباح و اساطیر برای ایجاد تصاویر رمزی ازطریق ارتباط دادن دنیای حسی با جهان غیبی وعالم نا محسوس استفاده کردند. تصاویر آنها همواره از وضوح به دور می باشد درغیراینصورت آن تصاویر بلا واسطه منتقل کننده‌ی معنی خواهندبود؛ که آن مورد نظرسمبولیستها نمی‎باشد.
۲-۳  انگیزه های کاربرد سمبل
هنرمند به علل مختلفی به رمز رو می آورد که مهمترین آن، وجود انگیزه هنری خاصی در اوست که وابستگی به سمبولیسم و رمزگرایی را به عنوان شیوه‎ای از شیوه‎های بیان هنری، بر او تحمیل می نماید. بسیاری از هنرمندان سمبولیست معتقدند که رمز و سمبول فنی از بیان مستقیم، ارزشمندتر و کاملتر است و در واقع، رمز، هنر صحیح و تکامل یافته است و بیان مستقیم، ارزشی کمتر از رمز دارد.
گاهی رمز در هنر، به این دلیل به وجود می‎آید که موضوع هنر، خود پیچیده و دشوار است و بر هنرمند و شیوه‎ی بیان او اثر میگذارد. نمونه‎ای از این تعبیرات را میتوان در آثار شاعران متصوفی یافت که از انسان، خداوند، طبیعت و هستی سخن میگویند و در برابر همه‌ی این مسائل، احساس می‎کنند که تعریف و تعیین و سخن بدون ابهام، سودی ندارد. به این دلیل، ادبیات نزد آنان به سخنانی مبهم و دیدگاه‎هایی پیچیده و سرشار از رمز، و تمثیل تبدیل می شود.
از سوی دیگر با اندکی توجه در می‎یابیم که اگر شرایط اجتماعی یا سیا سی ویژه ای بر ادبیات حاکم گردد، ممکن است گرایش به رمز در آن پدید آید. این شرایط، ادیب را وادار میکند که برای بیان عقاید و افکار خود، در پس پرده‌ی‎ رمز و تمثیل پنهان شود تا بتواند خود را از آن اوضاع و احوال نجات دهد، همانگونه که در ادبیات فرانسه در دوران اشغال این کشور توسط آلمان، طی جنگ جهانی دوم مشاهده می‎شود. در آن زمان ادبیات سمبولیک در فرانسه رواج پیدا کرد و نویسندگان برای بیان عقاید و احساسات خود از اینروش پیروی می‎کردند تا نیروهای اشغالگر و سازمان های امنیتی کشور قادر به شناخت و درک آنها نباشند.
۲-۴ مشخصات سمبولیسم
۲-۴-۱ رویا اندیشی و تخیل
سمبولیست ها تحت تاثیر فلسفه بدبینانه شوپنهاور (۱۸۶۰-۱۷۸۸) بودند. جهان آنان جهانی فرورفته در مه و ظلمت واندوه است، به نظر آنان جهان رازی است که با تخیل کشف می شود.
۲-۴-۲واقعیت دیگر
به نظر آنان شعراز آنجا شروع می شود که با واقعیت متعارف قطع رابطه می شود. ما در شعر با درون خود اشیاء مواجه می شویم و آن ها را درک می کنیم ولذا این اشیاء درونی هستند (فرا واقعیت). سمبولیست ها به طور کلی تحت تاثیر فلسفه های متافیزیکی و ایده آلیستی بودند. برخی گفته اند که شاعر سمبولیست ایده افلاطونی را به تصویر می کشد. مراد این است که آن حقیقت پنهان ندیده-حقیقت برتر را می خواهد مرئی کند.
۲-۴-۳ زبان مشکل
هرچند زبان برخی مثلا ورلن ساده وعامیانه بود اما کلا زبان سمبولیک ها مشکل است، مثلا زبان مالارمه به ابهام معروف است و باید حتما تاویل وتفسیر شود. به نظر سمبولیست ها زبان نباید منطقی باشد. زبان سمبولیسم مثل زبان خواب است.
۲-۴-۴ زبان موسیقیایی
سمبولیست ها موسیقی واگنر را دوست داشتند و به آهنگین بودن کلام اهمیت می دادند و می گفتند شاعر باید زمام افکار و احساسات خود را به دست موسیقی کلمات بسپارد.
۲-۴-۵ ابهام
سمبولیست ها، سمبل را در شعر خود توضیح نمی دهند یا چندان توضیح نمی دهند. شعر مثل موسیقی است ولذا ذاتا مبهم است. در شعر سمبولیست ها، سمبل‎ها سنتی وقراردادی نیست، بلکه سمبل های خصوصی است که درک آنها دشوار است. از این رو هر خواننده می تواند شعر را به گونه خاصی دریابد.
در نتیجه تصرفات سمبولیست ها در وزن وعروض، شعرآزاد بوجود میآید. نخستین کسی که در فرانسه شعر آزاد گفت رمبوبود اما پیش از او والت ویتمن در آمریکا شعر آزاد سروده بود.
۲-۴-۶ اسرار